Erzurum/zirve2000 Gece yarısı yapılan yüzde 14,90’lık zam ile son bir ayda doğal gaza yüzde 32’den fazla zam geldi. Dünya’da son bir yılda yüzde 50 oranında düşen doğalgaz fiyatlarının Türkiye’de yüzde 53,8 zamlanması tepkilere neden oldu.
Manolya Bulut/Pusula
Enerji Piyasası Denetleme Kurumu (EPDK), Cumartesi günü gece saatlerinde doğal gaz fiyatlarına yüzde 14,90 zam yapıldığını açıkladı. Dün yürürlüğe giren karar ile birlikte son bir ayda doğal gaza yüzde 32’den fazla zam gelmiş oldu. Yılın sekiz ayını çetin kış şartları altında geçiren doğudaki vatandaşlar, zam kararına tepkili.
5 kez zam 1 kez indirim
EPDK 1 Ağustos’ta da konutlarda kullanılan doğal gaza yüzde 14,97, sanayi bölgeleri için ise yüzde 13,73 oranında zam yapmıştı. Doğal gaz fiyatları dünyada son bir yılda yüzde 50 oranında düşerken, Türkiye’de doğal gazın metreküp fiyatına yüzde 53,8 zam geldi. Doğalgaza son bir yıl içinde beş kez zam, bir kez de indirim yapıldı.
1 Ağustos 2018: Yüzde 9 zam
1 Eylül 2018: Yüzde 9 zam
1 Ekim 2018: Yüzde 9 zam
31 Temmuz 2019: Yüzde 14,9 zam
31 Ağustos 2019: Yüzde 14,9 zam
25 Aralık 2018: Yüzde 10 indirim.
Bakan, ‘zam yok’ demişti
27 Mart 2019 tarihinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez “Hem doğal gazda hem de elektrikte önümüzdeki dönemde herhangi bir tarife değişikliği olmayacak. Vatandaşımıza hayırlı uğurlu olsun” demişti.
Dünyada ise doğal gaz fiyatları düşme eğiliminde. Son bir yılda doğal gazın metreküp fiyatı 4,612 dolardan 2,281 dolara geriledi.
En temel ihtiyaç
Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkanı Saim Özakalın, bölgedeki en temel ihtiyaç maddesinin doğalgaz olduğunu hatırlatarak buna yapılan zammın herkesi etkileyeceğini söyledi. ETSO olarak bu konuda bir rapor hazırlayarak enerji ve maliye bakanlarına sunduklarını ifade eden Özakalın, “ Hazırladığımız kapsamlı raporda özellikle iklim koşullarının göz önüne alınmasını, üretici ile vatandaşların 6 ay boyunca adeta doğalgaza mahkum olduğunu dile getirdik. Şehrimizin ekonomik potansiyeli zaten malum, girdilerin artması yatırımları engeller. Önümüzdeki günlerde havaların soğuması ile asıl sıkıntı yaşanmaya başlayacak. Yılın altı ayını kış altında soğukta geçiren vatandaşlar için doğalgaz artık temel bir ihtiyaç. Bu zamlardan üreticilerle birlikte vatandaşlarda etkilenir” ifadelerini kulandı.
Sanayiciler pozitif ayrımcılık istiyor
Doğalgaza yapılan son zamlar doğuda üretim yapan sanayicileri zora sokacak. Daralan ekonomide ayakta kalma mücadelesi veren sanayiciler, işletme giderlerinin artacağı gerekçesi ile doğuya özel pozitif ayrımcılığın yapılması gerektiğini ifade ediyorlar.
Ara kalem işletme girdi maliyetlerinin gelen zamlar ile birlikte artacağını ifade eden Erzurum Organize Sanayi Başkanı Murat Urkuç, “ Yapılan zamlar iyi olmadı. Ara kalem dediğimiz işletme giderlerin başında elektrik ve doğalgaz giderleri gelir. Bunlara yapılacak her zaman işletmeyi sıkıntıya sokar. Özellikle doğuda üretim yapan sanayicilerimize pozitif ayrımcılık yapılması gerekiyor. Çünkü haksız rekabet oluşuyor. Ekonomik sıkıntılara karşı ayakta kalma mücadelesi veren işletmelerimize karşı hassasiyet gösterilmesi gerekiyor. Girdi maliyetlerinin artması doğal olarak işletmelerin eylül ayı içinde ürünlerine zam yapmasına neden olacak. Ya da küçülmeye gidip işçi çıkarmalar yaşanabilir” dedi.
Yapılan doğalgaz zamları en fazla küçük esnafı endişelendiriyor. Faturaları ödemede güçlük çektiklerini belirten Erzurum esnafı, kış gelmeden kara kara düşünüyor. İşte o tepkiler;
Abdullah Seçer
Erzurum’da daha kış geldiği yok, yolun başındayız ama kışın olduğu zaman faturaları ödeyemiyoruz. Ödenmediği zaman da gelip gazımızı kesiyorlar. İstanbul’la bizi bir tutuyorlar, sıcak yerlerle soğuk yerler bir değil. Bize biraz daha imkân tanımaları lazım, indirim olursa çok güzel olur. Devlet bize yardım ederse memnun oluruz. Bir ayda yapılan iki zammı doğru karşılamıyorum. Her sene yaptıkları şey, kış gelmeden zam yapıyorlar. Erzurum’da da sesini çıkaran yok. Koyun gibi gidiyoruz. Yetkililer de ilgilenir zam geri alınırsa memnun oluruz esnaf olarak. İş yoksa ödeme yapamıyorsun. Borçla borcu kapatır hale geldik.
Halil Usta
Doğalgazda yüzde 15 bir vurdular yüzde 15 de bir vurdular. Esnafın durumu zaten iyi değil. Faturalar da henüz gelmedi. Gelince bir anda gelecek. Zamlı faturalar gelecek. Şimdi 4 bin liradan aşağı gelmez fatura. İki aydır fatura geldiği yok. Bir anda en az 8 bin TL fatura gelecek bana. Erzurum gibi illerde daha düşük olması lazım, hükümetimiz doğu illerine bakmıyor. Burası kış bölgesi, daha indirimli olması lazım. Batı yaksa da yakmasa da ısınıyor. Memleketimizi seviyoruz. Çok gitmeye çalıştım ama bırakamadım. Sayın Cumhurbaşkanımızın duruma el atması lazım. Siyasiler de ortak bir ses oluştursa hallolur belki. İstese yaparlar. Olan yine vatandaşa, esnafa, garibana oluyor.
Muhammed Çelik
Müşterimiz yok, piyasalar iyi değil. Günü kurtaramıyoruz. İleride ne olur bilmiyoruz. Zaten her şey pahalı. Bir yıldır buradayız. Neyse ki kendi yerimiz, kiracı olsak daha büyük problem yaşardık. Biraz daha direniriz. Herkesin dükkânına gidin, esnaf ağlıyor. Küçük esnaf zaten kapattı. Şimdi sıra bizde, piyasada para yok. Durumumuz iyi değil. Zamlar da bizi çok etkiliyor. Doğalgaza bir ayda yüzde 30 zam geldi. Normalde 500 ödüyorsak şimdi bin küsur lira ödüyoruz. Suyumuz, elektriğimiz de öyle. Hükümetten çözüm bekliyoruz. Doğu’da kış şartlarının en ağır olduğu noktadayız. Bize devlet imkân tanıyacak. Doğalgazın saati 50 liraysa doğudakine 25 liraya verecek ki bizi de doğuda kalmaya teşvik etsin. Çok sıkışan arkadaşlar batıya gidiyor. Bizi yerimizden muhacir etmesinler, göçe zorlamasınlar. Bir istikrar olacak ki mücadelemizi verelim. Ya seveceğiz ya terk edeceğiz. Sevdamızdan da vazgeçmek istemiyoruz, direniyoruz. Yetkililerden de Erzurum’a yatırım yapmalarını istiyoruz ki piyasa canlansın. Üretim olursa rahatlarız.
Nurcan Sarıçam
Doğalgaz çok pahalı, başka şeylerden tasarruf etmek zorunda kalıyoruz mecburen. Burası soğuk bir iklim olduğu için buranın doğalgazı bizim için çok yüksek. Bizim işletme olarak da işlerimiz düştü. 10 yıl öncesiyle şimdiki işimiz bir değil. Burada işimiz hep doğalgazla. Alıcı da satıcı da bundan etkileniyor. Kim ne derse desin doğalgaz pahalı. Buraya özel bir indirim olması gerekiyor. Gelir düzeyi yüksek olan için belki sıkıntı değil ama bizler için büyük sorun. Ben kendi evimde bile istediğim gibi ısınamıyorum. Ben evde çamaşır makinesinin içinde çamaşırın donduğunu biliyorum. Dün sokakta yürürken duydum, insanlar aynı şeyden bahsediyorlar. Artık insanlar yakında çamaşırını elinde yıkayacak. Doğalgaz ilk geldiği yıllar lükstü. Ama şimdi kısıtlamaya başladığım bir şey oldu. Başka şeylerden kısarak geçiniyoruz.