Erzurum/zirve2000 Deprem sırasında ve sonrasında insanların tepkileri birbirinden farklı olabilir. Bunları etkileyen faktörler depremin büyüklüğü, insanların yaşadığı evler, sosyal değerler veya daha önce deneyimledikleri depremler olabilir. Güvenli bir binada yaşayan, deprem önlemleri alan ve bu konuda bilgi sahibi olan bir kişi ile, bu konuda bilgi sahibi olmayan, güvenli (sağlam) bir binada yaşamayan ve hazırlıksız olan kişinin tepkileri farklıdır. Bu gibi durumlarda insanlar farklı şekilde etkilenir.

Aile üyeleri, akrabalar, arkadaşların kaybı, hasarlı ve yıkılan binalar, işsizlik, ekonomik zorluklar gibi yoksulluk ve idari aksaklıklar ile açıklanabilecek birçok neden, psikopatolojinin gelişmesini ve devam etmesini kolaylaştırmaktadır. Mağdurlar depremden sonra şiddetli stres yaşıyor ve aniden değişen yaşam koşullarına uyum sağlamaya çalışırken duygusal travmalarıyla uğraşmak zorunda kalıyorlar. Yapılan araştırmalara göre, doğal afetler sonucu kurtulanların çoğu psikolojik olarak yaralanıyor.

Araştırmalar, afetlerin depresyon, travma sonrası stres bozukluğu ve fobik anksiyete ile ilişkili olduğunu bulmuştur. Depremler sadece yetişkinlerin değil çocukların da yaşamlarını etkiler. Depremden sonra çocuklar uyku bozukluğu, okula gitme isteksizliği, gergin ruh hali ve yatak ıslatma gibi durumlar yaşayabilirler. Depremler sadece bireyin mevcut yaşamını değil, gelecekteki beklentilerini ve planlarını da etkiler. Ayrıca artçı depremlerin bir tehdit olarak görülmesi, insanların korkusunu arttırıyor. Bu, depremi diğer doğal afetlerden ayıran bir özelliktir.

Deprem Sonrası Travma

Çok sayıda insan yeni duruma birkaç hafta içinde alışmakta ve zorluklarla baş edebilirken, bazı insanlar için sıkıntılı süreç aylar ve bazen yıllar boyunca devam etmektedir. Bu duruma Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) denir. Bu bozuklukta, insanlar rüyalarında travmaya neden olan olayı sürekli olarak görür veya zihinlerinde görselleştirir. Uyuyamama, umutsuzluk ve hayata karşı öfke görülebilir. Bu durumun uzun sürmesi sosyal yaşama uyum sağlamayı ve normal yaşama dönmeyi zorlaştırmaktadır.

Deprem sırasında merkez üssüne çok yakın olan kişilerin travma sonrası stres belirtilerinin daha az yakın olanlara göre daha fazla olduğu gözlenmiştir. İnsanların travmayla başa çıkmasına yardımcı olacak tek bir yöntem yoktur. Bu herkes için özgün bir durumdur, bireyin kişiliği ve yaşam tarzı için uygun yöntemler gereklidir. Travma kişinin hayatını yeniden düzenleme motivasyonunu kırsa da, çaba sarf etmenin önemini anlamak psikolojik iyileşme için çok önemlidir. Depremden hemen sonra duygular çok yoğun olabilir. Fakat zamanla, bu kötü duygular da etkilerini kaybedecektir.

Verilenler geri alınsın!

Afet sonrası depresyon da yaygın bir zihinsel bozukluktur. Yıllar sonra bile, bu durum insanları etkileyebilir, artık sevdikleri ve zevk aldıkları şeylerden zevk almayabilirler. Çoğunlukla sevdiklerini kaybeden insanlarda görülür. Ölümleri çok ani olduğu için kabul edemezler ve hayatlarını yaşamaya değer görmezler.

Deprem gibi ciddi bir travmanın psikolojik etkileri tamamen ortadan kalkmayabilir. İyileşme sürecinde gerçekçi hedefler belirlemek, küçük pozitifliklerin bile farkına varmak, düşüncelerini ve duygularını güvenilir insanlarla paylaşmak iyileşme sürecini kolaylaştıran faktörlerdir. Bununla ilgili olarak doktorlardan, psikiyatristlerden ve psikologlardan yardım alınabilir. Gerekirse, ilaç doktor tarafından reçete edilebilir.

Sonuç olarak, deprem sonrası insanlarda psikolojik bozulmalar meydana gelir. Deprem psikolojisi, görülen bozukluklar şok, panik, korku ve kaygıdır. Deprem sonucunda ortaya çıkan en yaygın psikolojik sorunlar Travma Sonrası Stres Bozukluğu ve depresyondur. Bunlar normaldir, ancak daha uzun sürerse kalıcı hale getirebilir. İnsanlar normal yaşamlarına geri dönemezler ve tüm yaşamları boyunca bu felaketin izlerini taşırlar. Bu nedenle depremden sonra insanlara psikolojik destek verilmelidir. Durumu kabul etmek ve yaşama yeniden başlamak bunu kolaylaştırır.