Erzurumlu arkeologlar, ünlü seyyah Evliya Çelebi’nin ‘Seyahatnamesi’nden yola çıkarak Erzincan’da yaptıkları kazı çalışmaları sırasında tam 600 yıllık 198 parça el yazması Kur’an-ı kerim sayfasına ulaştılar. Arkeologlar geçen yıl da seyahatname’de zikredilen Bey Camii’sini 350 yıl sonra gün yüzüne çıkarmışlardı.
Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Yurttaş, Erzincan’ın Kemah ilçesinde arkeoloji kazısı yapmak için 2010 yılında Erzincan Valiliği aracılığıyla Kültür ve Turizm Bakanlığı’na müracaat etti.
Aynı yıl Bakanlar Kurulu kararıyla kazı izni çıkarken, Prof. Dr. Yurttaş başkanlığında toplanan ve Prof. Dr. Haldun Özkan, Yrd. Doç. Dr. Zerrin Köşklü ile Araştırma Görevlisi Muhammet Lütfü Kındığılı’dan oluşan ekip kazı çalışmalarına geçen yıl Haziran ayında başladı.
Kemah ilçesi yakınlarındaki Kemah kalesi kalıntılarında başlayan kazıda ilk olarak kale kapıları bulundu. Bunun ardından kazı bölgesinde iki de odaya rastlandı. Bu çalışmalar sırasında kazı alanında daha önce bulunan yaklaşık üç metre uzunluğundaki taş yığını incelenirken, Prof. Dr. Yurttaş, ünlü seyyah Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’ni okudu.
Kazı ekibi elde ettikleri bilgiler doğrultusunda kale girişinin hemen yanında yer alan ve Seyahatname’de de zikredilen Bey Cami’sinin kalıntılarını gün yüzüne çıkardı.
Evliya Çelebi’nin Seyahatname’de Kemah’ı anlatırken Kemah kalesinin içinde üçü taştan inşa edilmiş olan 11 minare bulunduğunu bildirdiğini anlatan Prof. Dr. Hüseyin Yurttaş, minare çevresinde yaptıkları kazılarda caminin temel seviyesindeki duvarlarına ve mihrabına ulaştıklarını bildirdi.
Yaklaşık 250 dönümlük alanda yapılan kazı çalışmalarının cami bölümünü tamamladıklarını belirten Prof. Dr. Yurttaş, elde ettikleri veriler ışığında caminin inşasının Mengüceklere dayandığını belirlediklerini kaydetti.
Bu yıl içinde de kale bünyesinde saraya ait olduğunu düşündükleri hamam bölümünde kazı çalışması yaptıklarını ifade eden Prof. Dr. Yurttaş, 37 varaklık Kur’an-ı Kerim sayfaları bulduklarını dile getirdi.
Prof. Dr. Yurttaş, Cami kısmındaki kazı çalışmaları sona erdi. 250 – 300 metrekarelik alana kurulmuş cami kısmında çok fazla bir şey bulamadık ancak elde ettiğimiz verilen caminin inşasının Mengüceklere dayandığını gösteriyor. Yine bu yılda kale içinde saraya ait olduğunu düşündüğümüz hamam bölümünde kazı çalışmalarına başladık. Hamamın soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık bölümleri ortaya çıkarıldı. Diğer bölümlerinde çalışmalar devam ediyor. Hamam alanında bir bohçaya sarılı olarak Kur’an-ı Kerimler ve Arapça kitaplar bulduk. Temizlik aşaması tamamlandıktan sonra Erzincan Müzesi’ne teslim edilecek.
İçlerinde Ahmet Karahisari ekolüne mensup olduğunu düşündüğümüz 37 varaklık Kur’an-ı Kerim parçası da var. Bunda iki farklı yazı türü kullanılmış Reyhani ve Muhakkak türleri kullanılmış. Aralarında koltuk dediğimiz bölgelerde de süsleme gerçekleştirilecekmiş ama tamamlanmadan bohçaya konulmuş” diye konuştu.