Ramazan boyunca ilçeleri tek tek gezen Büyükşehir Belediyesi, sorunları tespit etti

Erzurum Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Küçükler’in de katıldığı gezilerde ilçelerin sorunları tek tek not edildi. 33 madde halinde sıralanan sorunların başında göç yeraldı. 17 ilçe ve bağlı köylerde nüfus azlığına dikkat çekilen raporda, göçle birlikte tarımsal üretimin azaldığı da vurgulandı. Raporda içme suyu ve temizlik sorunu ilk sıralarda yeraldı.

HABER MERKEZİ

Erzurum Büyükşehir Belediyesi, 17 ilçenin en önemli sorunun nüfustaki azalma olduğunu belirledi. 33 madde halinde sıralanan sorunlar arasında göçle birlikte tarımsal üretimdeki azalma, su, temizlik ve ilçelerde otel eksikliği de sıralandı.

Erzurum Büyükşehir Belediyesi’nin Ramazan ayında başlattığı ilçe gezilerinde 17 ilçenin başlıca sorunları da belirlendi. Yaklaşık bir ay süren inceleme sonunda tespit edilen sorunlar Büyükşehir Belediyesi tarafından her ay yayınlanan İl Bülteni dergisinde açıklandı. Erzurum Büyükşehir Belediyesi Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Daire Başkanı M.Talat Uzunyaylalı tarafından kaleme alınan ‘İlçelerin sorunları ve beklentiler’ başlıklı yazıda 17 ilçenin sorunları ele alındı. Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Küçükler’le ilçelere yapılan gezilerde belediye başkanlarının katılımıyla düzenlenen oturumlarda sorunların tartışıldığını belirten Uzunyaylalı, “Erzurum’un 17 ilçesinde ortak sorunlar olduğu gibi ilçelere özgü sorunlar da vardı. 17 ilçe ve bağlı köylerde nüfus azalıyor; nüfusu artan ilçe ve köy yok. Kırsalda nüfus azalması devam edecek. Kalanlarda yaşlı nüfus. Genç nüfusun köyleri ve ilçeleri boşaltması soncu tarımsal ve hayvansal üretimde azalma meydana gelmiş durumda.

İlçelerin yapı stoğu iyi durumda değil; bir imar planına bağlı olarak büyüyen ilçe hemen yok gibi. TOKİ birkaç ilçede konut yapmış.  Bazı ilçelerde yeni yapılmış binalar göze çarpıyor. Yeni binaları yaptıranlar da genellikle dışarıda yaşayan, özellikle yaz aylarında ilçelerine ve köylerine gelen ‘yazlıkçılar’

İlçelerde dikkat çeken bir temizlikten söz etmek zor; özellikle sokaklar ve arka mahalle araları oldukça bakımsız durumda. Narman, Horasan, Hınıs, Tekman gibi birçok ilçede geniş bahçeli evler var, ancak bazı ilçelerde bahçeler bakımsız, meyve ağaçları ve diğer ağaçlar böceklenmiş durumda. Çoğu bahçe duvarı yer yer yıkılmış, içindeki evler de öyle; metruk bir görüntü etrafa hâkim” dedi.

Daire Başkanı Uzunyaylalı, yaptıkları görüşmeler sırasında ilçelerin belirlenen sorunlarını şöyle sıraladı:

İlçelerin tamamında, Mahalle Oturma Odalarının ve Taziye Odalarının olmaması önemli bir eksilik olarak dile getirildi. Yine ilçelerin çoğunda hamam/banyo ve otel eksikliği önemli bir ihtiyaç olarak önümüze konuldu. İspir’de gerek yol çalışmaları nedeniyle gerek ilçedeki yaygın arıcı nüfusun varlığı ve gerekse Ovit Tünellerinde çalışan insanların ihtiyaçları için bu tür imkânların biran önce hazırlanması gerektiği vurulandı.

İlçelerde yaygın şikâyetlerden birisi de başıboş gezen köpeklerin varlığıydı. Bir ilçemizde kuduz bir sokak köpeğinin ısırdığı bir kadın yakın bir zamanda hayatını kaybetmişti. Sahipsiz sokak hayvanlarıyla da etkili mücadele yapılması isteniyor.

İlçelerde düz liseler yerine Sağlık Meslek Lisesi, İmam Hatip lisesi gibi okullara öncelik verilmesi isteniyor. Bu okullardan mezun olanların daha kolay iş bulabildikleri ifade ediliyor.

Atatürk Üniversitesi ilçelerin nerdeyse tamamında yüksek okullar açmış durumda. Hınıs, Horasan, Pasinler, Narman, Aşkale gibi nüfusu on binden fazla olan ilçelerde Oltu’da olduğu gibi, fakülte kurulması isteniyor. İlçelerdeki meslek yüksek okullarının varlığı önemseniyor. Fakülte kurulmasının ilçe merkezlerinin gelişmesine önemli katkı yapabileceği ileri sürülüyor.

Aşkale, Pasinler, Hınıs, Tekman, Horasan, Narman, Şenkaya, Olur, İspir gibi ilçeler madensuyu, kaplıca suyu, şişelenecek nitelikte içme suyu ve çeşitli maden rezervlerine sahip olduklarını, fakat bu doğal nimetlerden yararlanamadıklarını ifade etti. Özellikle Hınıs ve Olur’da çok nitelikle kaplıca suları bulunduğu, bu ilçelerde turizme yönelik termal tesis kurulabileceği belirtildi. Ayrıca özellikle kuzey ilçelerinde başta mermer ve gerek bina yapımında gerekse kaldırım yapımında kullanılacak taş ocakları, zümrüt ve altına kadar çeşitli maden rezervleri bulunduğu, fakat işletme bulunmadığı, sadece Aşkale ilçesinde maden işleyen bir kaç önemli tesis olduğu vurgulandı.

Güney ilçeleri başta olmak üzere Erzurum’un on yedi ilçesinin tamamında hayvancılık temel geçim kaynağı durumunda. Fakat hiçbir ilçede süt ve et ürünleri tesis bulunmuyor. Süt, geleneksel yöntemlerle değerlendirilmeye çalışılıyor, fakat kâr elde edilemiyor, hayvancılık ise ciddi bir pazar sorunu yaşıyor. Bölgedeki özellikle küçükbaş hayvan sayısının azalmasındaki en büyük faktörün pazar bulunamaması olduğu ileri sürülüyor.

Her yıl büyükbaş hayvanlarda şap hastalığı nedeniyle ciddi hayvan kayıpları meydana geldiği, bu konuda zamanında önlem alınmadığı iddia ediliyor ve özellikle şap salgınıyla kalıcı mücadele isteniyor.

İlçelerde ve bağlı mahallelerde çeşitli nedenlerle afet konutları da yapılmış ve yapılmaya devam ediyor. Bu konulardan kimse memnun değil. Konutların bölgedeki yaşam ve üretim gerçeğine uygun, ahır, samanlık vb. ilaveler içermediğinden, ayrıca yapılan evlerin yapı kalitelerinin çok düşük olması, çoğu evin wc ve su gibi imkânlara sahip olmaması (Hınıs afet konutlarında olduğu gibi), bu nedenle hak sahiplerinin bu evlere gitmediği, kimse oturmadığı için de yıkılmaya mahkûm bırakıldığı, anlatılıyor ve Doğu Anadolu’da üretilen afet evlerinin bölge insanın yaşam koşullarına uygun nitelikte yapılması talep ediliyor.

17 İlçenin hiçbirinde göz alıcı bir cadde ve park bulunmuyor.

Doğalgaz talebi büyük ilçelerin ortak talebi durumunda. Hınıs, Horasan, Pasinler, Aşkale ve İspir biran önce doğalgaza kavuşmak istiyor.

İlçe merkezlerinde ve bağlı mahallelerde devletin ilgili kurumlarınca yapılan sosyal yardımlardan, emekli vatandaşların da yararlandırılması isteniyor.

Baraj ve HES çalışmaları yapılan ilçelerde (Olur ilçesinde Baraj yeri istimlâklerinde olduğu gibi), istimlâkler nedeniyle bazı mağduriyetlerin olduğu iddia ediliyor.

Taşımalı eğitimin mahallelerin (köy) nüfuslarının boşalmasında bir diğer faktör olduğu iddia ediliyor. Köylerden ilçe merkezlerine ya da toplu eğitim yapılan okullara 30-40 kilometre mesafelerdeki mahallelerden 7 ve üzeri yaştaki çocukların gönderilmesine velilerin büyük kısmının rıza göstermediği, ‘içlerine sinmeyen’ bu durum nedeniyle birçok ailenin ilçe merkezlerine, bazılarının da, ‘madem çıktık’ diyerek büyükşehirlere göç ettikleri verilen bilgiler arasında yer aldı.

İlçe merkezlerindeki okullarda ve köylerdeki okullarda eğitim kadroları sık sık değişiyor. Mesela bir sınıfta bir eğitim döneminde dört sınıf öğretmeninin değiştiği ileri sürülüyor ve bu duruma bağlı olarak gerçek bir eğitim yapılamadığı vurgulanıyor.

İlçelere bağlı köy yollarının (mahalle)yüzde 80’ninde fazlasında asfalt yok, olanlarda da zamanında bakım yapılmadığından yollar bozulmuş durumda.

Yine ilçelere bağlı köylerin (mahalle) yüzde 50’sinde sağlıklı içme suyu bulunmadığı iddia ediliyor.

Çocuk parkı olmayan ilçe çok; köylerin nerdeyse tamamında çocuk parkı zaten bulunmuyor.

Hemen her ilçede göz alıcı hastane binaları yapılmış durumda, fakat çoğu hastanede uzman doktor bulunmuyor. Özellikle kadın doğum, dâhiliye gibi branşlarda hekim olmaması büyük bir sorun olarak ortaya konuluyor.

Ziraat bankası dışında hiçbir bankanın ilçelerde şubesi bulunmuyor. Diğer bankaların da şube açması isteniyor.

İlçelerde ve köylerde sulama kanallarının çoğu toprak kanal olduğundan bunlar her sene doluyor ve büyük zorluklarla açılıyor. Tarım alanlarının sağlıklı şekilde sulanabilmesi ve su kaybının önlenebilmesi için beton sulama kanalları yapılması isteniyor.

İletişim araçları birçok ilçede çalışmıyor. TV yayınlarının da tam anlamıyla izlenemediği kuzey ilçelerinde bu durum ciddi bir sorun olarak ortaya konuluyor.

İlçelerde ve bazı büyük köylerde (mahalle) çocuklara ve gençlere yönelik spor tesisi bulunmuyor.

Hemen her ilçe önemli bir dereye sahip, ancak dere yatakları çok kirlenmiş durumda.

Hınıs Kanyonu, Tortum Şelalesi, Narman Peribacaları, İspir Çoruh Havzası ve …. Mavi Mağara, İspir ve Uzundere’de Yedi Göller, gibi doğal güzelliklerin iç ve dış turizmin çekim alanları içine girebilmesi için çalışma yapılması isteniyor.

Kuzey ilçelerindeki meyve üretiminin değerlendirilemediği için ‘zayi’ olduğu, bu yönde de tesisler kurulması gerektiği vurgulandı.