Erzurum/zirve2000 Covid-19 pandemisi geride kalmış gibi görünse de bıraktığı hasarlar yıllar sonra ortaya çıkmaya başladı. ‘Bu kez hedefte kemikler var’ diyen Doç. Dr. Mehmet Cenk Turgut, son yıllarda artan kemik ölümlerine dikkat çekti. Erken teşhisin önemine vurgu yapan Turgut, “Tedavide geç kalınırsa protez cerrahisi kaçınılmaz olur” dedi.

Covid-19 pandemisinin üzerinden yıllar geçmesine rağmen, virüsün vücutta bıraktığı izler yavaş yavaş ortaya çıkmaya devam ediyor. Uzmanlar, COVID-19 geçiren hastalarda son yıllarda ciddi şekilde artış gösteren bir sağlık sorununa dikkat çekiyor. Halk arasında “kemik ölümü” olarak da bilinen Avasküler nekroz (AVN), genellikle kalça kemiğini etkiliyor ve zamanında tedavi edilmezse kalıcı hasarlara yol açabiliyor.

“En çok kalça eklemini etkiler”

Son yıllarda sıkça kemik ölümleri vakalarıyla karşılaştıklarını ifade eden Atatürk Üniversitesi Araştırma Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Doktoru Doç. Dr. Mehmet Cenk Turgut, “Pandeminin hayatlarımızda yarattığı etkileri uzun süre konuşacağız. Ancak Covid-19 enfeksiyonunun bir başka sessiz ve tehlikeli sonucu son yıllarda artan bir şekilde karşımıza çıkıyor: Avasküler nekroz (AVN), yani kemik dokusunun kanlanma bozukluğu nedeniyle ölmesi. AVN en çok kalça eklemini etkiler ve zamanla şiddetli ağrı, hareket kısıtlılığı ve eklem çökmesine kadar gidebilir. Tedavi edilmediğinde protez cerrahisi kaçınılmaz olur” diye konuştu.

Covid-19 sonrası kemik ölümlerinde iki temel etkenin öne çıktığını kaydeden Turgut, “Özellikle ağır hastalarda kullanılan yüksek doz ve uzun süreli steroid tedavisi, AVN riskini artırmaktadır. Bir diğer etken ise Covid-19’un kendisi. Bu virüs, damarları etkileyen ve pıhtılaşmayı artıran sistemik bir hastalıktır. Bu nedenle kemiklerdeki küçük damarların tıkanması ve dolaşım bozuklukları AVN gelişimine zemin hazırlar” dedi.

Gençlerde bile görülüyor

Erken teşhisin önemine de değinen Doç. Dr. Mehmet Cenk Turgut, “Yeni yayınlanan çalışmalarda, daha önce hiçbir risk faktörü olmayan, steroid bile kullanmamış genç bireylerde bile AVN geliştiği bildiriliyor. Bu durum biz ortopedi uzmanlarını oldukça endişelendiriyor. AVN hastalığının erken döneminde semptomlar silik olabilir. Sıklıkla kasıkta ağrı, merdiven çıkarken zorlanma veya topallama gibi belirtilerle başlar. Ancak bu şikayetler geçici sanılıp göz ardı edilmesin” diye konuştu.

Evyap, ilk imalatını yaptığı yere iz bırakıyor

“Erken tanı eklem kurtarır”

‘Covid-19 geçirmiş bireylerde özellikle kalça, diz veya omuz ağrısı varsa mutlaka bir ortopedi uzmanına başvurulmalı’ diyen Turgut, sözlerini şöyle sürdürdü: “Gerekiyorsa MR görüntüleme yapılmalıdır. Çünkü erken dönemde tanı konulan AVN, ilaçlar ve cerrahi dışı yöntemlerle durdurulabilir. Gecikmiş tanı ise eklem kaybına ve kalça protezi gibi büyük cerrahilere yol açabilir. Covid sadece akciğeri değil, kemiklerimizi de etkileyebilir, hedefte kemikler olabilir. Özellikle kalça ağrısı ile gelen hastalar artık sadece klasik nedenlerle değil, COVID-19 geçmişiyle birlikte değerlendirilmelidir. Çünkü bazı hastalıklarda erken tanı eklem kurtarır.”

Kalçası çürüdü

Erzurum’da geçtiğimiz yıllarda Covid geçiren ve bir yılın ardından ayak ağrısıyla hastaneye başvuran 56 yaşındaki Refat Şahin de kemik çürümesi yaşayan hastalardan. 13 gün hastanede yatan Şahin, ağrılı süreci şöyle anlatıyor: “Covid dönemi zor bir süreçti. Aradan 1 yıl geçtikten sonra ayağımda ağrılar oluşmaya başladı. Uzun bir süre ne olduğunu anlayamadılar. Bir arkadaşımın tavsiyesi ile fizik tedaviye başladım. Oradaki doktor kalçamda çürüme olduğunu tespit etti. Daha sonra buraya gelerek tedavime başladık. Şu an ise durumum eskiye göre çok iyi ve yürüyebiliyorum”

Şeyma TAHİR