DOÇ. DR. ŞAFAK ÇOMAKLI, 2009 BELEDİYE SEÇİMLERİ VE 2011 MİLLETVEKİLLİĞİ SONUÇLARINA GÖRE ERZURUM BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI SEÇİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNİ YAPTI

Bilindiği üzere yerel seçimler yani diğer adıyla belediye başkanlığı seçimlerinde bazı önemli değişiklikler yapılmıştır. Bunlar içerisinde en önemli değişiklik büyükşehir olan illerin artık il genelinde belediye başkanlarını seçecek olmasıdır. Yani artık bir ilde yer alan en ücra köşede ki köy ile merkezde yer alan bir mahallede oturan kişi büyükşehir belediye başkanı için oy kullanacaktır.

Doğal olarak bu durum seçim sonuçlarını etkileyecektir. Örneğin merkez ilde güçlü olan bir parti eğer il genelinde oylarını güçlü tutamazsa ilçeler ve köylerin etkisi ile büyükşehir belediye başkanlığını kaybedebilir. Bu ve bunun gibi birçok olasılık mümkündür.

Aşağıda yaptığımız analizde 2009’da yapılan Erzurum Büyükşehir belediye seçim sonuçları ile ilçe belediye seçim sonuçlarının bir karşılaştırması yapılmıştır. Daha sonra ise 2011 yılında yapılan genel seçimlerde Erzurum genelinde partilerin aldıkları oylara göre bir karşılaştırma yapılarak genel seçim ve yerel seçim sonuçları değerlendirilmiştir.

1- ERZURUM BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İÇİN 2009 YEREL SEÇİM SONUÇLARINA göre;

Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP)%56,8;

Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) %33,9;

Saadet Partisi(SP) %5,8 ve

DTP ise %1,2 oy almıştır.

Bu sonuçlar Erzurum il merkezi sonuçlarına göre büyükşehir belediyesi seçimlerinde ki oyların dağılımını göstermektedir.

Ancak ilçelere bakıldığında -toplam 20 ilçede sırasıyla 2009 yılında partilerin aldıkları oyların dağılımı ve yüzdesel verileri aşağıda ki gibi görünmektedir.

Tablodan görülmektedir ki merkez büyükşehir oylarına göre yüzde 56,8 oy alan AK Parti oyları ilçelerin merkez belediyelere dağılımı ile ortalama yüzde 45,9’a düşmektedir. Yani ilçe merkezleri dahil edildiğinde yüzde 10,9’luk bir oy kaybı görünmektedir.

Bunun yanı sıra MHP’nin merkez büyükşehir oyları yüzde 33,9 olmasına rağmen ilçe oylarının dağılımı neticesinde yerelde ortalama oy oranı ortalama yüzde 22,2’ye düşmektedir. Buna göre ilçe merkezleri dahil edildiği zaman MHP’nin oyunda yüzde 11,7’lik bir düşüş söz konusudur.

Yukarıda ki tablo bize birçok değerlendirme yapma imkânı sağmaktadır. İlçeler bazında partilerin belirleyeceği stratejilerle belediye yönetimlerinin değişmesi mümkün görünmektedir. Örneğin Karaçoban ilçesinde DTP, CHP ve DSP’nin aldıkları oy toplamı %67,5’tir. Aynı durum Tekman ilçesi için de geçerlidir.

Bunun yanı sıra bazı ilçelerde ise yapılacak stratejik ortaklıkların mevcut belediye yönetimlerini etkilemesi imkânsız gibi bir şey. Mesela Şenkaya, Uzundere, Karayazı gibi bazı ilçelerde stratejik ortaklığın mevcut belediye yönetimini değiştirmesi pek olası değil.

Ancak unutulmaması gereken bir husus yerel seçimlerde aday olan kişilerin halk üzerinde ki etkisinin varlığıdır. Buna göre oy dağılımı partilere göre yeniden şekillenebilir.

2-2011 YILINDA YAPILAN GENEL SEÇİM SONUÇLARINA GÖRE

Anadolu kazandı…

Ancak Büyükşehir Belediyesi seçimlerine gelindiğinde durum değişmektedir. Şöyle ki yeni seçim sisteminde ilçelerde yaşayan halkın yanı sıra köylerde bulunan insanlarında Erzurum Büyükşehir Belediyesi için oy kullanacağı düşünüldüğünde ilçelerde adayların alacakları oydan ziyade partilerin alacakları oylar önem göstermektedir. Bunun için Genel Seçim Sonuçlarını da dikkate almak gerekmektedir.

Buna göre 2011 yılında yapılan GENEL SEÇİM SONUÇLARINA Erzurum için bakıldığında aşağıda ki sonucu görmekteyiz;

AK Parti %69,2;

Milliyetçi Hareket Partisi %13,3;

Bağımsız%8,1 ve

CHP ise %4,8 oy almıştır.

Büyükşehir Belediyesi seçimin AK Parti ve MHP arasında geçeceği düşünüldüğünde genel seçimlerde alınan oy dağılımının ilçelere yayılması halinde aşağıdaki tablo ortaya çıkmaktadır;

Tabloya göre AK Partinin oy oranı ilçelere dağılım gösterdiğinde yüzde 2,6 azalma göstermektedir.

MHP’nin oy oranının ilçelere dağılımından sonra ise yüzde 2,8’lik bir azalma söz konusudur.

Bu hususta bağımsız olarak seçime girenlerinde oy dağılımları dikkate alınmalıdır. Ancak söz konusu bağımsızların büyükşehir belediyesi seçimlerinde sonuçları etkileyecek gücü olmadığını söylemek mümkündür. Çünkü bağımsızlar Erzurum genelinde yüzde 8,1’lik bir oy oranına sahip görünmekte ve bu oranın büyükşehir belediye başkanlığı seçimini etkileyecek bir oranı bulunmamaktadır.

3- SONUÇ OLARAK

Yukarıda ki değerlendirme 2014 Mart ayında yapılacak olan yerel seçim için bir tahmin değildir. Oluşturduğumuz tablolara göre partiler mevcut durumlarını gözden geçirerek oy oranlarının dağılımını veya zayıf oldukları hususlarda hangi ilçelere ağırlık vermeleri gerektiğini görebilirler.

Bu analiz, seçimde Erzurum Büyükşehir Belediye Başkanlığı için iki partinin karşı karşıya geleceğini göstermektedir. Ancak bakıldığında AK Partinin yüzdesel olarak önde olduğunu görmek mümkündür. Burada MHP’nin stratejik olarak hareket etmesi gerektiği sonucu net olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu iki parti dışında hali hazırda herhangi bir partinin kazanma ihtimali zor görünmektedir.

Ancak bu iki partinin dışındaki partilerin oylarına ve dağılımlarına dikkat etmekte fayda olacağını söylemek mümkündür. Çünkü 2009 yerel seçim sonuçlarına göre Saadet Partisi oyları yüzde 7,6 ve Bağımsızlar %4,6 iken; 2011 genel seçim sonuçlarına göre bağımsızların yüzde 8,1 ve CHP’nin yüzde 4,8 oy oranı bulunmaktadır. Buna göre bu oylarında büyükşehir belediye başkanlığı seçimi için dikkate alınması gerektiğini söyleyebiliriz.